De bacteriële infecties


Een bacterie is meestal een eencellig organisme zonder een echte kern. Het erfelijk materiaal zweeft als het ware rond in het cytoplasma. Een bacterie is dus een prokaryoot. De naam is afgeleid uit het Grieks (baktèrion = stok). De grootte van een bacteriecel varieert van 0,1 tot 10 µm. 

 

Bacteriën worden ingedeeld naargelang hun vorm. Bij deze indeling wordt geen rekening gehouden met eventuele andere relaties en verwantschappen. Toch kan men op basis van vorm en ligging al een groot aantal bacteriën van elkaar onderscheiden. Bacteriën worden onderverdeeld in:

  • coccen (bolvormig)
  • bacillen (langwerpig, staafvormig)
  • spyrillen (spiraalbacteriën, spiraalvormige gewonden staafjes)
  • vibrionen (kommabacillen, gebogen staafjes)

De manier waarop de cellen ten opzichte van elkaar liggen kan verschillen. Dit komt doordat cellen na de celdeling vaak op karakteristieke wijze groeperen. Zo kunnen coccen los liggen, maar ook in ketens zoals bijvoorbeeld de streptokokken, of in trosvormige groepjes zoals de stafylokokken (Staphylos is het Griekse woord voor "druif").

 

Het gevaar van bacteriën is, dat ze giftige stofwisselingsproducten (toxinen) afscheiden. Deze toxinen zijn verantwoordelijk voor de ziekteverschijnselen.

 

Colibacillose

Deze ziekte wordt veroorzaakt door Escherichia coli. Het is een gramnegatieve bacil en is in ieder vogelverblijf aanwezig. Ze is constant in het spijsverteringsstelsel aanwezig, maar vormt pas een probleem als ze andere bacteriën gaat verdringen. De E.coli bacterie veroorzaakt ziekteverschijnselen door het produceren van gifstoffen. In de darm zorgen deze ervoor dat de darmcellen veel vocht gaan afgeven en de darmwand gaat ontsteken, hierdoor wordt de darminhoud vloeibaar en krijgen de kanaries waterdunne, slijmerige diarree. Dit zorgt ervoor dat ze in een hoog tempo uitdrogen en veel voedingsstoffen verliezen. De ziekte heeft ook nog andere symptomen zoals het opbraken van voedsel, een slechte conditie, gewrichtsontstekingen en soms ontsteking van neus en ogen.

 

Een uitbraak van E.coli bacteriën is meestal zeer explosief. De uitwerpselen zullen niet meer omhuld zijn met een vliesje. Dit is vooral een probleem bij nestjongen. De ouders zullen niet meer instaat zijn om de uitwerpselen uit het nest te verwijderen, waardoor het nest zeer smerig en nat is en er geelachtig uitziet. Doordat de nestjongen door de pop nog warm worden gehouden zullen de bacteriën zich razendsnel verspreiden en vermenigvuldigen. De pop zal een natte plakkerige onderbuik vertonen en de jongen zien er verschrompeld uit en hun dons plakt vast aan hun lichaampje i.p.v. dat het rechtop staat. Door deze reden noemt men de ziekte ook wel eens de zweetziekte, al kunnen kanaries niet zweten omdat ze geen zweetklieren hebben. 

 

De ziekte is zeer dodelijk voor jongen van 1 tot 5 dagen. Oudere kanaries kunnen zich meestal wel wapenen tegen een infectie, maar kunnen dan wel drager worden van de ziekte.

 

Men zegt dat E.coli bacteriën secundaire ziekteverwekkers zijn, omdat ze veroorzaakt worden door een primair probleem. Ze wordt meestal veroorzaakt door een slechte hygiëne, omdat de bacteriën zich ook kunnen vermenigvuldigen in voedsel enz. Het is dan ook aan te raden om bij een besmetting alles goed te reinigen en te ontsmetten. Bij nestjongen kan men best al het nestmateriaal vervangen. De ziekte kan ook veroorzaakt worden door een verminderde weerstand vanwege een andere ziekte. 

 

Salmonellose

Deze ziekte wordt veroorzaakt door Salmonella. Het is een gramnegatieve bacil, die het spijsverteringsstelsel verstoort. Kanaries die besmet zijn laten een algemeen ziektebeeld zien. Ze hebben meestal last van diarree. De ziekte komt weinig voor bij kanaries die binnen zijn gehuisvest. 

 

De ziekte kan worden veroorzaakt door het maken van eivoer met Salmonella besmette eieren aangezien de ziekte meestal wordt veroorzaakt door het opnemen van besmet voedsel langs de bek. 

 

De voornaamste vormen zijn Salmonella gallinarum en Salmonella pullorum:      

  • Bij Salmonella gallinarum wordt een vergrote bruingele lever zichtbaar en de kanarie heeft groenachtige diarree. Er treedt chronische sterfte op. Het lijkt ook dat de kanarie constant koud heeft, omdat hij constant zit te rillen.
  • Bij Salmonella pullorum zijn de ziekteverschijnselen niet altijd specifiek. Er treed acute sterfte op en de kanaries hebben ernstige diarree die opvallend wit van kleur is. De darmen zijn gezwollen en zwartachtig te zien aan de buikwand. Er is ook een zichtbare leverplek. In sommige gevallen zijn er ook ademhalingsproblemen vanwege een bijkomende longontsteking en verlammingsverschijnselen. 

Pseudo-tuberculose

Deze ziekte wordt veroorzaakt door Yersinia pseudotuberculosis. Het is een gramnegatieve bacil. Ze wordt vooral in de wintermaanden gezien en kan kanaries van alle leeftijden infecteren. Een besmetting gebeurt meestal door wilde vogels of door uitwerpselen van muizen en ratten. Groenvoer kan ook een besmettingsbron zijn evenals vuile schoenen. 

 

De ziekteverschijnselen zijn bijna gelijkaardig met die van Salmonella. Men onderscheidt een acute en een chronische vorm: 

  • Acute vorm: Aangetaste kanaries zijn maar kort ziek en kunnen een uur later al dood zijn. De kanaries hebben diarree en soms hebben ze zelfs hersenstoornissen. De kanaries die weinig weerstand bieden gaan dik zitten. Kanaries die wat meer weerstand bieden vertonen ernstige ademhalingsmoeilijkheden en zitten in elkaar gedoken.
  • Chronische vorm: De lever is dikwijls ontstoken en als een bruinrode vlek onder het borstbeen te zien. Mogelijk heeft de kanarie ademnood. Ook een ontsteking van de snavelrand, oogvliezen of oogholte kan voorkomen waardoor zelfs een uilenkop ontstaat (kaal rond de ogen). Eventuele ontsteking van de neusholte kan tot snotverschijnselen leiden. 

Campylobacteriose

Deze ziekte wordt veroorzaakt door Campylobacter. Het zijn gramnegatieve komma- tot S-vormige bacillen. Kanaries kunnen er asymptomatische drager van zijn en zo hun jongen reeds besmetten van in het ei. Campylobacter komt het vaakst voor in slecht verluchte, vuile en overbevolkte hokken. De symptomen zijn geelachtige kurkdroge uitwerpselen, apathie bij de volwassen vogels en een hoge sterfte bij de nestjongen. De darmen zijn bij geïnfecteerde kanaries te zien als gele lussen. Het is noodzakelijk om het vogelverblijf grondig te reinigen en te desinfecteren om een herinfectie te voorkomen.

 

Streptokokkeninfectie

De streptokokken behoren tot de grampositieve groep. Bij kanaries is een chronische benauwdheid met abnormale ademhalingsgeluiden vaak het gevolg van een infectie door deze bacterie. Ze veroorzaken een longontsteking en luchtweginfecties en er kunnen ook gelijktijdig andere infecties ontstaan.